Justice versus conscience

De meest opzienbarende afluisterzaken

1. De zaak Tom Poes

Het OM dacht een grote criminele drugsorganisatie op het spoor te zijn, waar onder anderen vier leden van een Apeldoornse familie bij betrokken waren. Er werd vijf jaar lang onderzoek gedaan naar de ‘drugsbende’, waarbij ook telefoontaps werden gebruikt. In het strafdossier kwam een tap te zitten waarin de hoofdverdachte zou hebben gezegd “heb je interesse in een XTC-handel”. Daarmee werd de verdenking opgeschaald van soft- naar harddrugs. Toen de hoofdverdachte volhield dat nooit te hebben gezegd, werd de oorspronkelijke audio opnieuw beluisterd. Daar bleek hij over een “S400”, een type auto, te hebben gesproken. De zeventien verdachten werden vrijgelaten en het OM niet-ontvankelijk verklaard. Voor zover bekend zijn er geen maatregelen genomen tegen de persoon die de tap verkeerd heeft uitgewerkt.

2. De zaak Baybasin

De zaak Baybasin wordt al jarenlang genoemd als het over verkeerde tapverslagen gaat. Hüseyin Baybasin is een Koerd die in 2002 veroordeeld werd tot een levenslange celstraf voor moord, gijzeling en drugshandel. Baybasin heeft altijd gezegd dat de tapverslagen waarop de veroordeling is gebaseerd zijn gemanipuleerd. Het meest genoemde voorbeeld van die vermeende manipulatie is dat de zin “you have to make him call” naar het Nederlands werd vertaald met “je moet hem koudmaken”. De advocate van Baybasin heeft een herzieningsverzoek ingediend. Op het moment wordt bekeken of er voldoende grond is om de zaak te herzien.

3. De zaak Sunny Ofehe

De Nigeriaanse milieuactivist Sunny Ofehe wordt op 22 februari 2011 door een flinke politiemacht van zijn bed gelicht in Rotterdam. Hij blijkt al een flinke tijd te worden getapt. In die taps zou bewijs zijn gevonden voor terrorisme, Ofehe zou opdracht hebben gegeven tot het saboteren van een oliepijpleiding in Nigeria. Die verdenking is gebaseerd op drie tapgesprekken, waarvan de meest cruciale slechts in samengevatte vorm in het dossier is beland. Als zijn advocaat om de audio vraagt, blijkt dat in het gesprek het woord sabotage helemaal niet valt. In december 2012 besluit het OM om de aanklacht te laten vallen, omdat ‘de verdenking is afgenomen’.

4. De Alkmaarse drugszaak

In maart 2013 neemt de rechtbank in Alkmaar een ingrijpende beslissing. Het verklaart het OM niet-ontvankelijk in een zaak tegen een vermeende drugsdealer. De 47-jarige man zou een jaar lang in harddrugs hebben gedeald in Purmerend. De zaak is grotendeels gebouwd op afgetapte gesprekken, maar de verdachte zegt dat de verslagen daarvan niet kloppen. Als de taps worden gecontroleerd blijkt dat hij gelijk heeft en dat er verschillende verslagen onjuist zijn. Het OM geeft toe dat er een fout is gemaakt. De rechtbank is vernietigend in haar oordeel: er is ‘klaarblijkelijk doelbewust’ gehandeld.

5. De Purmerlandse liquidatiezaak

Op 20 december 2011 worden twee mannen dood gevonden op aan parkeerplaats in Purmerland. Een derde slachtoffer wordt een maand later gevonden in het Noordhollandsch Kanaal. Vier verdachten zitten vast, de drievoudige liquidatie zou om drugshandel gaan. De advocaat van een van de verdachten maakt al vroeg in de zaak melding van foutieve uitwerking van tapgesprekken en ovc’s (geplaatste microfoontjes om af te luisteren). De Officier van Justitie wil in eerste instantie de audiofragmenten niet geven, maar de advocaat krijgt ze uiteindelijk toch. In december 2013 wordt besloten dat een onafhankelijke deskundige onderzoek zal doen naar de uitwerking van de gesprekken.